Damien Rice – nỗi buồn lóng lánh

Damien Rice không phải là người vội vã. Alexis Petridis của tờ The Guardian từng mô tả cuộc phỏng vấn, đúng ra là trò chuyện với Damien Rice là "anh ấy đủ lịch sự nhưng không khó để nhận ra sự không thoải mái của ảnh!” Câu trả lời của anh ấy thường được “chấm phẩy” bởi những khoảng lặng rất dài, chắc “đủ để lái xe tải chạy qua”. “Bạn bắt đầu quen với việc ngồi lặng im chờ Damien tìm từ ngữ thích hợp. Khi anh ấy tìm được thì thường là những hình ảnh ẩn dụ phức tạp, thoạt nghe như câu đố!”

Nhiều người biết đến giọng hát gốc Ailen này từ bài “Blower’s Daughter” được sử dụng trong phim Closer. Rất ít nhân vật nhưng toàn được đóng bởi những tên tuổi thượng thặng như Julia Roberts, Jude Law, Natalie Portman và Clive Owen, Closer xoáy vào những tình huống quen thuộc trong các mối quan hệ: ngoại tình, dối lừa… Nhạc của Damien cực kỳ ăn rơ với phim và khá ám ảnh. Được ghi âm trong nhà bếp của anh ở Dublin, album đầu tay O năm 2002 có 2 ca khúc được sử dụng trong phim và đây là một đĩa rất thành công của Damien: 10 đĩa bạch kim ở Ailen, 4 đĩa bạch kim ở Anh, đĩa vàng ở Mỹ. Nhiều talk show muốn mời anh biểu diễn, các ngôi sao từ Britney Spears cho tới Glenn Close xuất hiện tại các buổi diễn của anh. Sau đó 4 năm Damien tiếp tục tung ra album thứ 2 có tên 9. 

Khi được hỏi về khoảng thời gian sau khi album 9 được phát hành, Damien chậm rãi “tôi nghỉ ngơi và đi làm chuyện khác. Người ta hỏi ‘anh đã làm gì?’, ờ thì…” – một khoảng lặng dài – ‘ờ thì tôi là người yêu biển. Và tôi…” – một khoảng lặng dài nữa – “Tôi là người bơi biển, đó là chuyện tôi làm. Tôi bỏ hết đi học lặn tự do, tôi học lặn có mặt nạ, tôi cũng học chơi thuyền buồm, tôi học chơi lướt ván.”

“Lặn biển, chơi thuyền buồm” nghe đúng kiểu nghỉ ngơi đốt thời gian khi bạn là một ngôi sao nhạc rock sống trên một đống tiền. Alexis quay sang hỏi khi nào thì Damien phát hiện mình trở nên có hứng thú với thể thao trên nước thì anh nhún vai “Không, tôi chỉ dùng hình ảnh ẩn dụ đó để nói tới những quá trình suy ngẫm, những khóa học cho não. Tôi lặn với bình khí trong đầu, tôi lặn tự do trong đầu, bơi, lướt ván, chơi thuyền buồm trong đầu. Tôi nhận ra tôi hết sức bị cuốn hút bởi con người và việc con người thay đổi cảm xúc dễ dàng thế nào từ phấn chấn chuyển sang u uất. Tôi nghiên cứu điều này để tìm ra điều gì đã gây ra những ứng xử cực kỳ vô lý này. Tôi muốn học cách… không phải để điều khiển mà ít ra, để hiểu được nó.”

Có vẻ như ai đến với Damien Rice cũng từ những khoảnh khắc sẻ chia tuyệt đối riêng tư, những kỷ niệm, những buồn đau trong cuộc sống gần như được anh “thay lời muốn nói”. Nhạc của anh gắn với những điều rất cá nhân dù rằng những gì anh viết không có gì quá đặc biệt, vẫn về tình yêu, mất mát, đổ vỡ. Nhưng Damien đã “điểm huyệt” được đúng cảm giác đau đớn, khắc khoải về những mất mát đó. Khó tìm thấy niềm vui ở nhạc của Damien Rice. Người nghe Damien Rice vì tìm thấy sự chia sẻ, họ sẵn sàng đưa bài hát của anh vào danh sách nhạc đám cưới của họ vì đó là những phút giây khó khăn mà họ đã trải qua và được ghi nhớ lại nhờ “nhạc của Damien.”

Mất thêm 8 năm nữa thì Damien mới suy ngẫm xong đĩa thứ 3 có tên là My Favourite Faded Fantasy, phát hành cuối tháng 10/2014. Như một lời nhận xét, album là “một lời nhắc nhở tàn khốc rằng tình yêu cuối cùng chỉ khiến bạn vụn vỡ còn những mộng mơ chỉ mãi mãi là mộng mơ, không bao giờ thành sự thật.”

“It takes a lot to know a man” dài 9 phút rưỡi là đỉnh cao của album, tổng hợp lại những gì mà fan cần ở anh: giữ lại những phẩm chất tinh túy ở 2 album cũ và đồng thời đánh dấu sự phát triển đáng ngưỡng mộ. Một fan đã tự nhủ “nếu như Damien Rice nói với tôi anh mất 8 năm để tung ra album mới và dành 6 năm để hoàn tất bài It takes a lot to know a man, tôi cũng hết sức hài lòng.” Dài bất thường với những quy tắc của bài hát hiện nay (chừng 3-4 phút để có thể phát trên radio), ca khúc này thể hiện cả ở phần lời lẫn nhạc như những gì mà một mối quan hệ phải trải qua.

Khởi đầu chỉ với tiếng piano đơn độc, giọng hát của Damien Rice được xử lý khá lạ. Cuối một số phiên khúc đầu, câu hát tiếp theo chồng lên mà không đợi câu trước dứt lời. Ở đoạn giữa tiếp tục là những lời thoại chồng chéo, dường như trong một cuộc tranh luận mà không ai nghe ai hoặc ẩn khuất những lời bóng gió, đàm tiếu của dư luận. Sau đó là đoạn giang tấu với rất nhiều khoảng lặng, chỉ nhỏ giọt tiếng piano, rồi cello với một câu nhạc thật đẹp, cứ như từ Secret Garden, rồi dàn trống vào cuộc, rồi dàn đồng ca, rồi guitar điện đay nghiến. Sau cao trào có thể của cả hạnh phúc lẫn khổ đau, mọi thứ lắng lại một lần nữa...

Lời bài hát là những trăn trở về một sự hòa hợp. Bởi trong mỗi con người đều ẩn khuất những điều mà cần thời gian mới có được sự thấu hiểu, người đàn ông có thể là một chiến binh, một nhà hiền triết hay chỉ là một cậu bé giận dữ. Phụ nữ có thể còn phức tạp hơn đàn ông, với những tính cách đôi khi là mâu thuẫn. Sẽ mất nhiều thời gian và cố gắng để những cá thể khác biệt có thể chung sống, nói dễ hiểu hơn là để những người yêu nhau có thể sống cạnh nhau cần nhiều cảm thông và nỗ lực từ cả hai phía. Để cho đi, để đủ sức dẹp đi tự ái và đưa ra lời đề nghị “hãy giúp anh/em”, để là chính mình để hiểu và yêu những gì mà mình đang chung sống đòi hỏi rất nhiều thứ. Bởi quá trình bóc tách một con người, để hiểu và thích nghi những nhu cầu của người đó, để có thể sống cùng, thở cùng, cảm nhận cùng là một quá trình chậm chạp và dài lâu.

Tất cả 8 ca khúc trong đĩa đều đáng thưởng thức và nghiền ngẫm, với một nỗi buồn lóng lánh và cảm giác như Damien Rice đang ngồi đó, chỉ hát cho riêng bạn.

 Trí Quyền